Friendship Ethics in the Qur'an: A Comparative Study Between Taisir al-Karim al-Rahman and Tafsir al-Mishbah 

Main Article Content

Dwiq Fajri Pakeh
Ahmad Isnaeni
Abuzar Alghifari

Abstract

This study aims to understand the perspectives of As-Sa’di and Quraish Shihab in interpreting the verses on the ethics of friendship in the Qur'an. Social ethics are a reflection of the moral values possessed by individuals in their behavior and in how they interact with their surroundings. Therefore, as social beings, ethics play a crucial role in determining the quality of relationships among people. This is a qualitative study in which the author uses the muqarin (comparative) approach. Based on analytical studies of both commentators, it can generally be concluded that Quraish Shihab argues that the ethics of friendship involve avoiding relationships based on worldly interests and encouraging mutual benefit. Meanwhile, according to As-Sa’di, friendship ethics go beyond worldly interests or mutual benefits; they include forming relationships that distance oneself from disbelief, falsehood, polytheism, and disobedience to Allah. This article contributes to enriching the treasures of comparative studies on interpretations and can be a guide for the wider community regarding friendship ethics based on Islamic normative foundations.

Article Details

How to Cite
Fajri Pakeh, Dwiq, Ahmad Isnaeni, and Abuzar Alghifari. “Friendship Ethics in the Qur’an: A Comparative Study Between Taisir Al-Karim Al-Rahman and Tafsir Al-Mishbah ”. Jurnal Ilmu Agama: Mengkaji Doktrin, Pemikiran, dan Fenomena Agama 26, no. 2 (August 25, 2025): 193–205. Accessed November 25, 2025. https://jurnal.radenfatah.ac.id/index.php/JIA/article/view/27980.
Section
Artikel

How to Cite

Fajri Pakeh, Dwiq, Ahmad Isnaeni, and Abuzar Alghifari. “Friendship Ethics in the Qur’an: A Comparative Study Between Taisir Al-Karim Al-Rahman and Tafsir Al-Mishbah ”. Jurnal Ilmu Agama: Mengkaji Doktrin, Pemikiran, dan Fenomena Agama 26, no. 2 (August 25, 2025): 193–205. Accessed November 25, 2025. https://jurnal.radenfatah.ac.id/index.php/JIA/article/view/27980.

References

Adawiyah, Rabiatul, Muhammad Albadar Adren, Ridwan Sholeh, Putri Ramadani, Sukiyat Sukiyat. “Mengatasi Stres Dan Kecemasan Perspektif QS. An-Nazi’at Ayat 40: Analisis Penafsiran Quraish Shihab Dalam Tafsir Al-Mishbah”. Jurnal Semiotika-Q: Kajian Ilmu al-Quran dan Tafsir 4, no. 2 (2024).

Al 'Ilmah, Mumtazah, Salamah Noorhidayati, Ahmad Saddad, Siti Marpuah, and Husnul Amira, “Pendidikan Karakter Dalam Surah Al-Hujurat: Telaah Penafsiran Mahmud Yunus Dalam Tafsir Al-Karim”, Jurnal Semiotika-Q: Kajian Ilmu al-Quran dan Tafsir 3, no. 2 (2023): 256–272. https://doi.org/10.19109/jsq.v3i2.23189.

Almunadi. “Shiddiq dalam Pandangan Quraish Shihab”, Jurnal Ilmu Agama: Mengkaji Doktrin, Pemikiran, dan Fenomena Agama 17, no. 1 (2016), 127-138.

Anshory, Muhammad Isa. "Kajian Tafsir Al-Qur'an: Telaah Atas Kitab Taisirul Lathifil Mannani Fi Khulashati Tafsiril Quran Karya Abdurrahman Bin Nashir as-Sa'di", Al-Tadabbur: Jurnal Ilmu Al-Qur’an Dan Tafsir, 5, no. 2 (2020), 365–88.

Anwar, Akhmad Khoirul, Jaka Ghianovan, and Ida Kurnia Shofa. “Understanding the Concept of Gender in Qur’anic Interpretation (A Feminist Study of the Thought of M. Quraish Shihab)”, Jurnal Semiotika-Q: Kajian Ilmu al-Quran dan Tafsir 4, no. 1 (2024).

As-Sa’di, Abdurrahman bin Nashir. Taisir al-Karim al-Raḥman fi Tafsir Kalam al-Manan. Jakarta: Darul Haq, 2014.

Budanti, Hartiyani Sadu. ‘Pengaruh Lingkungan Sosial Dan Gaya Hidup Terhadap Perilaku Konsumsi Mahasiswa Program Studi Pendidikan Ekonomi, Skripsi FKIP UNS’, 2017.

Ghofur, Syaiful Amin. Profil Para Mufasir Al-Qur’an. Yogyakarta: Pustaka Insan Madani, 2008.

Habibah, Binti Nur, Lukman Hakim, and Muhammad Nur Amin, “Etika Bergaul Dalam Perspektif Al-Qur’an: Studi Kitab Tafsir Al-Ibriz”. SAMAWAT: Journal Of Qur'anic and Hadith Studies 7, no. 1 (2023), 9-16.

Hakim, Lukman Nul, Iffatul Bayyinah, “Etika Sosial Perspektif Mufassir Nusantara: Kajian Qs. Al-Hujurat Ayat 9-13 Dalam Tafsir Al-Ibriz”, Al-Shamela : Journal of Quranic and Hadith Studies 1, no. 1 (2023), 70-86. https://doi.org/10.61994/alshamela.v1i1.33.

Lestari, Tina. ‘Analisis Psikologi Pertemanan “Shahaba” Dalam Al-Qur’an’, Tesis, Universitas Negeri Sultan Syarif Kasim Riau, 2022.

Lufaefi, Lufaefi. "Tafsir Al-Mishbah: Tekstualitas, Rasionalitas Dan Lokalitas Tafsir Nusantara", Substantia: Jurnal Ilmu-Ilmu Ushuluddin 21, no. 1 (2019), 29–40.

Manik, Wagiman. ‘Pemikiran Pendidikan Asy-Syaikh As-Sa ‘di Dalam Tafsir Taisir Al-Karim Ar-Rahman Fi Tafsir KaZZlam Al-Mannan’ (Universitas Islam Negeri Sumatera Utara, 2020.

Mohtar, Rahmat Rahmat Ikbal. Problematika Pembinaan Pendidikan Agama Islam Pada Masyarakat (Uwais Inspirasi Indonesia, 2017).

Munir, Ammar. ‘Hadis Tarbawi Tentang Teman Bergaul’. Jurnal of Shaut Al Arabiyyah 3, no. 2 (2015), 16–40.

Munthe, Saifuddin Herlambang. Studi Tokoh Tafsir. Pontianak: IAIN Pontianak Press, 2018.

Pranoto, Agus, Aam Abdussalam, and Fahrudin Fahrudin, ‘Etika Pergaulan Dalam Alquran Dan Implikasinya Terhadap Pembelajaran PAI Di Sekolah’, Tarbawy: Indonesian Journal of Islamic Education 3, no. 2 (2016), 107–19.

Prayitno, Doni, Muhajirin Muhajirin, Eko Zulfikar. “Understanding the Hadith of al-Laghwu during Friday Prayers: A Ma'ani al-Hadith Study”, Jurnal Ilmu Agama: Mengkaji Doktrin, Pemikiran, dan Fenomena Agama 25, no. 1 (2024), 73-84.

Ramadan, Rahmat Rahmat Ikbal. ‘Epistimologi Persahabatan Dalam Tafsir Al-Azhar’ (Universitas Islam Negeri Sultan Syarif Kasim Riau, 2022).

Saputra, Wandi. ‘Makna Term Khalil Menurut Ibnu Katsir’, Izzatuna: Jurnal Ilmu Al-Qur’an Dan Tafsir 5, no. 1 (2024), 90–10.

Setiawan, Rahmadi Agus. ‘Corak Penafsiran Muhammad Quraish Shihab Dalam Tafsir Al-Mishbah’, Mushaf Journal: Jurnal Ilmu Al Quran Dan Hadis, 3, no. 1 (2023).

Shihab, M. Quraish. Tafsir al-Mishbah: Pesan, Kesan dan Keserasian Al-Qur’an. Jakarta: Lentera Hati, 2002.

Wartini, Atik. ‘Corak Penafsiran M. Quraish Shihab Dalam Tafsir Al-Misbah’, Hunafa: Jurnal Studia Islamika 11, no. 1 (2014), 109–26.

Yusof, Azmin, and Muhamad Ismail Abdullah, ‘Adab Unggul Islam Dalam Persahabatan Antara Insan: Islamic Outstanding Manners in Friendship Amongst Human’, Attarbawiy: Malaysian Online Journal of Education 1, no. 2 (2017), 102–12.